Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Гэта дыскрымінацыя». Рэакцыя Офісу Ціханоўскай на рашэньне Тартускага ўнівэрсытэту не прымаць студэнтаў зь Беларусі


Будынак Тартускага ўнівэрсытэту, 16 ліпеня 2017 году
Будынак Тартускага ўнівэрсытэту, 16 ліпеня 2017 году

Беларусы і расейцы, якія ня маюць доўгатэрміновай эўрапейскай візы або віду на жыхарства, цяпер не змогуць паступіць у Тартускі ўнівэрсытэт у Эстоніі.

Свабода атрымала адказ ад унівэрсытэту, а таксама спыталіся думку прадстаўніцы Офісу Сьвятланы Ціханоўскай у пытаньнях адукацыі і навукі Тацяны Шчытцовай.

Сэнат Тартускага ўнівэрсытэту прыняў рашэньне на 2022/2023 навучальны год, якое абмяжоўвае магчымасьці паступленьня для грамадзян Беларусі і Расеі.

Тыя асобы, якія ня маюць віду на жыхарства ці доўгатэрміновай візы краіны — сябра Эўразьвязу, або калі яны ўжо ня вучацца ў Эстоніі, паступіць ва ўнівэрсытэт ня змогуць. Рашэньне распаўсюджваецца толькі на першы і другі ўзровень навучаньня (бакаляўрыят і магістратуру). Пра гэта Свабодзе паведаміла кіраўніца аддзелу маркетынгу і камунікацыі Тартускага ўнівэрсытэту Війвіка Эльянд-Кярп.

«Усе студэнты Тартускага ўнівэрсытэту, якія ўжо паступілі, зьяўляюцца чальцамі ўнівэрсытэцкай сям’і, іхны від на жыхарства дзейнічае, і яны могуць працягнуць вучобу. Сёньня ў Тартускім унівэрсытэце вучацца 257 студэнтаў з расейскім і 25 студэнтаў зь беларускім грамадзянствам. Рашэньне не распаўсюджваецца на грамадзян Расеі і Беларусі, якія ўжо жывуць у Эўразьвязе», — кажа Війвіка Эльянд-Кярп.

Цьвёрдая пазыцыя ўнівэрсытэту ў тым, кажа Війвіка Эльянд-Кярп, што гэта вайна Расейскай Фэдэрацыі на чале з Уладзімірам Пуціным супраць дэмакратычнай Украіны, а не канфлікт паміж двума народамі.

«У сытуацыі, калі ва Ўкраіне гінуць нявінныя людзі, унівэрсытэт цалкам салідарны з украінскай акадэмічнай супольнасьцю і ўсёй краінай. Унівэрсытэт вырашыў абмежаваць доступ да нашых адукацыйных паслуг для грамадзян Расейскай Фэдэрацыі і Беларусі такім жа чынам, як для грамадзян гэтых краін абмежаваны доступ да сотняў паслуг і прадуктаў, якія залежаць ад заходніх краін і кампаній. Такім чынам, з аднаго боку, унівэрсытэт прыняў рашэньне ў кантэксьце дзейных санкцый, але, з другога боку, сытуацыя з бясьпекай карэнным чынам зьмянілася і адной з прычын такога рашэньня стаў той факт, што ўнівэрсытэт ня можа кантраляваць стаўленьне і погляды студэнтаў-абітурыентаў або ўлічваць іх у сваіх рашэньнях».

«Забараняць супрацоўніцтва зь беларускімі навукоўцамі — значыць падрываць патэнцыял рэгіянальнай і міжнароднай салідарнасьці»

Прадстаўніца Офісу Сьвятланы Ціханоўскай у пытаньнях адукацыі і навукі Тацяна Шчытцова кажа, што яе першая рэакцыя на заяву Тартускага ўнівэрсытэту вельмі нэгатыўная і крытычная:

«Гэта такая вельмі неасьцярожная эмацыйная рэакцыя Тартускага ўнівэрсытэту, якая, на жаль, не грунтавалася на аналізе і акуратным падыходзе да сытуацыі. Я разумею, што цяпер нелегітымная ўлада, Лукашэнка, дазволіла, каб з нашай тэрыторыі вялася вайна. Але беларускае грамадзтва нельга атаясамліваць зь беларускім рэжымам. Для гэтага ёсьць вельмі шмат падставаў: вынікі розных сацыялягічных апытаньняў, шмат інфармацыі, што рэпрэсіі ў краіне працягваюцца і яны тычацца непасрэдна сфэры адукацыі, выкладчыкаў унівэрсытэтаў і студэнтаў», — кажа Тацяна Шчытцова.

Прадстаўніца Офісу Ціханоўскай зазначае, што шмат беларускіх студэнтаў цяпер сядзяць у турмах і калёніях, атрымліваюць вялікія штрафы. Таксама Тацяна гаворыць і пра антываенны рух, які разгортваецца ня толькі за межамі Беларусі, але і ўнутры краіны.

«Нядаўна арыштавалі падлеткаў, якія пакінулі антываенны допіс, былі антываенныя пратэсты, дапамога ўкраінцам працягваецца. Ёсьць вельмі шмат доказаў, якія не дазваляюць атаясамліваць грамадзтва і рэжым».

Тацяна акцэнтуе ўвагу на тым, што Тартускі ўнівэрсытэт грунтуе сваё рашэньне на ўжо прынятых санкцыях, якія абмяжоўваюць доступ да паслуг і тавараў грамадзянам Беларусі і Расеі.

«Немагчыма параўноўваць доступ да бізнэс-магчымасьцяў, прадпрыемстваў, банкаў — і сфэру адукацыі. Усё, што тычыцца адукацыі, — гэта сацыяльна-культурнае вымярэньне, якое павінна захоўвацца ў інтэрнацыянальным кантэксьце, бо менавіта добрая адукацыя адкрывае магчымасьці і дае шанец на тое, што нашыя грамадзтвы будуць мяняцца. Здаецца, гэта павінна быць зразумела нават простаму чалавеку, а мы зараз гаворым пра ўнівэрсытэцкую публіку».

І такія рашэньні ўнівэрсытэту — дыскрымінацыя па нацыянальнай прыкмеце, лічыць Тацяна.

«Атрымліваецца, што моладзь зь Беларусі ня можа зьвяртацца і падаваць дакумэнты ў гэты ўнівэрсытэт менавіта таму, што яна беларуская моладзь, якая зараз знаходзіцца ў Беларусі. Гэта дыскрымінацыя па нацыянальнай прыкмеце, яна нават не адпавядае агульнаму ўяўленьню аб правах чалавека. Я хачу падкрэсьліць, што эўрапейскі этас такі, што менавіта з адукацыяй мы зьвязваем трансфармацыю ў лепшы бок нашых грамадзтваў».

Таксама Тацяна лічыць абуральнай і фармулёўку з рашэньня, што «унівэрсытэт ня можа кантраляваць стаўленьне і погляды студэнтаў-абітурыентаў або ўлічваць іх у сваіх рашэньнях».

«Гэта парадаксальна. Яны амаль прамым тэкстам прызнаюцца: „Мы ведаем, што ёсьць тыя, хто ня згодны, але мы ўсё ж такі будзем дзейнічаць вось так агульна“. Гэта разыходзіцца з простай лёгікай, ужо не кажу пра аргумэнты, якія я прыводзіла».

Тацяна адзначае, што нядаўна дэмакратычная лідэрка Сьвятлана Ціханоўская сустракалася з амбасадарам Эстоніі.

«Высьветлілася, што гэтае рашэньне Тартускага ўнівэрсытэту было аўтаномным. Амбасадар сказаў, што гэта не было ні ў якім разе з боку ўраду Эстоніі, і ён лічыць, што гэтае рашэньне Тартускага ўнівэрсытэту мусіць быць перагледжана».

Пры гэтым тэндэнцыя дыскрымінацыі беларускай адукацыйнай супольнасьці пашыраецца, кажа Тацяна.

«Ёсьць зь літоўскага боку і іншых краін такія прапановы, каб не дапускаць беларускіх навукоўцаў да ўдзелу ў канфэрэнцыях, публікацыі ў міжнародных часопісах. То бок наагул блякаваць доступ беларускім навукоўцам да міжнароднай акадэмічнай дзейнасьці — і гэта тое самае, што ўжо адбылося датычна студэнтаў».

Акурат у гэтых пытаньнях Тацяна Шчытцова нядаўна зрабіла зварот да міжнароднай акадэмічнай супольнасьці.

Вытрымка са звароту:

«Тэндэнцыя выключаць беларускіх навукоўцаў зь міжнароднай навуковай супольнасьці выглядае трывожнай праявай ігнараваньня ўсёй складанасьці сытуацыі. У Беларусі больш за 1500 студэнтаў і выкладчыкаў сталі ахвярамі рэпрэсій і перасьледаў. Сёньня ў турмах і калёніях знаходзяцца дзясяткі студэнтаў і навукоўцаў. Многія дасьледчыкі і выкладчыкі вымушаныя былі ўцякаць з краіны. Частка зь іх разам з украінцамі шукае выратаваньня ад расейскіх бамбаваньняў.

Забараняць супрацоўніцтва зь беларускімі навукоўцамі — значыць падрываць патэнцыял рэгіянальнай і міжнароднай салідарнасьці і ўскосна спрыяць культываваньню ўзаемнай варожасьці паміж украінцамі і беларусамі. Абмежаваньні і забароны павінны распаўсюджвацца на дзяржаўныя інстытуты і памагатых рэжыму. Але для таго, каб эфэктыўна супраціўляцца мілітарысцкай прапагандзе і новаму таталітарызму ў Эўропе, патрэбны сумесныя намаганьні і супрацоўніцтва навукоўцаў і інтэлектуалаў з розных краін, уключаючы Беларусь.

Ня будзе перабольшаньнем сказаць, што лёс Эўропы, уключаючы лёс Беларусі, сёньня вырашаецца ва Ўкраіне. Навукоўцы, у першую чаргу гуманітарыі, могуць зрабіць каштоўны ўнёсак у супрацьстаяньне агрэсіі, калі катастрофа стане прадметам агульнага асэнсаваньня».

Вайна Расеі супраць Украіны

  • А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
  • Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
  • Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
  • 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
  • З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
  • Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
  • 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
  • У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
  • 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
  • У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
  • Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
  • 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
  • 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
  • Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG