Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Беларус, які хацеў ваяваць за Ўкраіну, падаў у суд на СБУ за прымус выехаць з украінскай тэрыторыі


Сымболіка беларускага полку Кастуся Каліноўскага. Ілюстрацыйнае фота
Сымболіка беларускага полку Кастуся Каліноўскага. Ілюстрацыйнае фота

Беларус прайграў судовы працэс супраць Службы бясьпекі Ўкраіны, у судовых дакумэнтах ягонае імя не раскрываецца.

Адзін з судоў Кіева адмовіў грамадзяніну Беларусі, які хацеў ваяваць на баку Ўкраіны ў складзе беларускага нацыянальнага падразьдзелу, у скасаваньні пастановы Службы бясьпекі Ўкраіны аб прымусовым вяртаньні ў краіну паходжаньня або трэцюю краіну.

Пасяджэньне суду прайшло 16 сакавіка ў закрытым рэжыме, але рашэньне па яго выніках апублікавалі толькі цяпер.

У кастрычніку 2022 году Служба бясьпекі Ўкраіны правяла апытаньне грамадзяніна Беларусі з выкарыстаньнем паліграфа і па яго выніках рэкамэндавала яму пакінуць тэрыторыю Ўкраіны да 23 кастрычніка 2022 году. Беларус у сваю чаргу зьвярнуўся ў суд па скасаваньне гэтага рашэньня.

У судовым рашэньні адзначаецца, што ў часе апытаньня пры дапамозе паліграфа супрацоўнікі СБУ атрымалі зьвесткі, якія сьведчаць «аб магчымым знаходжаньні беларуса ў агентурным апараце спэцслужбаў або праваахоўных органаў Беларусі і выкананьні задач на шкоду нацыянальнай бясьпецы Ўкраіны».

«Улічваючы варожае стаўленьне Рэспублікі Беларусь да Ўкраіны было прапанавана органу вайсковага ўпраўленьня Ўзброеных сіл Украіны адмовіць грамадзяніну Беларусі ў праходжаньні вайсковай службы ў нацыянальных вайсковых фармаваньнях Украіны, паколькі знаходжаньне грамадзян Беларусі, якія скампрамэтаваныя супрацай з нацыянальнымі спэцслужбамі, на тэрыторыі Ўкраіны стварае пагрозу дзяржаўнай бясьпецы», — патлумачылі прадстаўнікі СБУ на судовым пасяджэньні.

Па выніках апытаньня супрацоўнікі СБУ таксама нібыта выявілі ў беларуса прыкметы «дэвіянтных паводзінаў» і «дэзадаптацыйныя схільнасьці, якія могуць ускладніць знаходжаньне гэтай асобы ў шэрагах Узброеных сіл Украіны і прывесьці да цяжкіх наступстваў».

Суд палічыў, што атрыманая ў часе контравыведнай праверкі інфармацыя сьведчыць аб «учыненьні беларусам дзеяньняў, якія супярэчаць інтарэсам забесьпячэньня нацыянальнай бясьпекі Ўкраіны і аховы грамадзкага парадку», і зьяўляецца дастатковай падставай для прымусовага вяртаньня беларуса ў краіну паходжаньня або трэцюю краіну.

У апублікаваным судовым рашэньні, згодна з заканадаўствам Украіны аб ахове пэрсанальнай інфармацыі, замест прозьвішча беларуса выкарыстоўваецца фармуляваньне «АСОБА_1».

Летась у кастрычніку стала вядома, што з Украіны вымушаныя былі выехаць два беларускія добраахвотнікі — былы палітвязень Ціхан Клюкач і баец з пазыўным «Карыч», якога СБУ нібыта і западозрыла ў супрацы з КДБ Беларусі.

Тады Ціхан Клюкач сьцьвярджаў, што «Карыча» ў Беларусі аднойчы затрымліваў КДБ, пасьля гэтага той выехаў і больш не вяртаўся.

Вядома, што «Карыч» вучыўся ў Польшчы на праграме імя Каліноўскага і доўга не наведваў Беларусь. Але ў лютым 2022 году ў часе сваёй паездкі ў Беларусь ён трапіў у раённы аддзел КДБ і пад пагрозай зьняволеньня пагадзіўся на супрацу. Па вяртаньні ў Польшчу ён адразу аб гэтым паведаміў польскім спэцслужбам і рэкрутэрам добраахвотнікаў ва Ўкраіну.

Афіцыйны прадстаўнік ініцыятывы Prague Support Team Кірыл Якімовіч расказваў Свабодзе, што ён сустракаў «Карыча» у Польшчы.

«Вялікая да яго павага, што амаль адразу ён сказаў, што падпісаў паперу аб супрацы з КДБ. Ён гэтага ня ўтойваў і не адмаўляў. У мяне да „Карыча“ вельмі добрае стаўленьне. Мы пракансультаваліся са службай бясьпекі „Пагоні“. Яны прапанавалі максымум пазбавіцца ад тэлефона, які пабываў у КДБ. „Карыча“ правяралі палякі на паліграфе. Выбітае дубінкамі падпісаньне ня значыць, што супрацоўнічаў».

Сам «Карыч» пакуль не раскрывае сваёй асобы і не дае інтэрвію.

Вайна Расеі супраць Украіны

  • А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
  • Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
  • Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
  • 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
  • З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
  • Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
  • 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
  • У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
  • 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
  • У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
  • Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
  • 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
  • 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
  • Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG